فرآب زیست

سال تاسیس ۱۳۷۷

ساخت، نصب، راه اندازی و بهره برداری تصفيه خانه های آب و فاضلاب شهری و صنعتی

5/5 - (3 امتیاز)

تصفیه فاضلاب چیست؟

تصفیه فاضلاب فرایند تبدیل پسابی که دیگر نیازی به مصرف آن نیست یا دیگر برای استفاده مناسب نیست، به آب شیرین است. که می تواند دوباره به محیط زیست رها شود. این فاضلاب از فعالیت های مختلف از جمله حمام کردن، شستن و نظافت، پساب استفاده از توالت ، آب باران و … تشکیل شده است. فاضلاب پر از آلاینده ها از جمله باکتری ها، مواد شیمیایی و سایر سموم است. هدف از تصفیه آن کاهش آلاینده ها به سطوح قابل قبول است تا آب را برای تخلیه به محیط بی خطر سازد.

تصفیه فاضلاب فرآیندی است که طی آن پساب های خانگی و صنعتی تصفیه و گند زدایی می شوند و قابلیت استفاده مجدد و حتی قابلیت شرب پیدا می کنند. با تصفیه فاضلاب تمامی باکتری ها، آلاینده ها، سموم، آلودگی ها و مواد شیمیایی از بین می رود و آب برای استفاده مجدد آماده می شود.
از فاضلاب تصفیه شده برای مقاصد زیادی استفاده می شود. با تصفیه فاضلاب میلیاردها تن فاضلاب تولید شده، در محیط زیست رها نمی شود و آلودگی های بزرگ و وحشتناک به وجود نمی آید.

هدف اصلی تصفیه خانه های فاضلاب حذف هرچه بیشتر و بهتر مواد جامد معلق در آب قبل از تخلیه آن در محیط زیست می باشد. با زیاد شدن مواد معلق جامد و پوسیدگی آنها، اکسیژن زیادی که مورد نیاز گیاهان و حیوانات ساکن در آب است، استفاده می شود.

تصفیه فاضلاب معمولا در دو مرحله تصفیه اولیه و تصفیه ثانویه انجام می شود. در تصفیه اولیه حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد مواد جامد معلق از فاضلاب حذف می شود. بعد از تصفیه اولیه مجددا اکسیژن به فاضلاب تزریق می شود و تصفیه ثانویه صورت می گیرد. در تصفیه ثانویه بیش از ۹۰ درصد مواد جامد معلق و مواد آلی مضر از بین می رود.

روشهای تصفیه فاضلاب

فاضلاب عمدتا به ۳ روش تصفیه و گند زدایی می شود. این روش ها عبارتند از روش فیزیکی، روش شیمیایی و روش بیولوژیکی. سیستمهای تصفیه بیولوژیکی با استفاده از مواد بیولوژیکی و باکتری ها، مواد زائد را از بین می برند. در مقابل، در تصفیه فیزیکی از فرآیندهای فیزیکی برای تصفیه فاضلاب استفاده می کنند.

سیستم های تصفیه بیولوژیکی برای تصفیه فاضلاب محلهای مسکونی و تجاری ایده آل است. سیستمهای تصفیه فاضلاب فیزیکی نیز بیشتر برای تصفیه فاضلاب صنایع، کارخانه ها و شرکت های تولیدی استفاده می شوند. این به این دلیل است که بیشتر فاضلاب این صنایع شامل مواد شیمیایی و سایر سموم است که می تواند تا حد زیادی به محیط زیست آسیب برساند.

روش فیزیکی: در روش فیزیکی از UV و ته نشینی استفاده می شود. در این روش ابتدا آشغالگیری انجام می شود و سپس عملیات دانه گیری و فیلتراسیون صورت می گیرد.

روش شیمیایی: روش شیمیایی تصفیه فاضلاب از روش فیزیکی کمی پیچیده تر است و از نظر هزینه نیز کمی گران تر می باشد. در این روش از کلر استفاده می شود.

در روش های شیمیایی ابتدا انعقاد و لخته سازی انجام می شود و سپس با تبادل یونی و تنظیم PH عملیات تصفیه تکمیل می شود. سولفات آلومینیوم، سولفات فریک و آهک موادی هستند که از آنها در روش های شیمیایی تصفیه فاضلاب استفاده می شود.

بزرگترین عیب روش شیمیایی این است که در انتهای کار لجن زیادی تولید می شود، به همین دلیل است که استفاده از روش شیمیایی برای تصفیه فاضلاب خیلی پیشنهاد نمی شود. لجن های شیمیایی تولید شده در انتهای تصفیه ممکن است سمی باشند و از بین بردن آنها هزینه بالایی در پی دارد.

روش بیولوژیکی: در روش بیولوژیکی طی یک فرآیند بیولوژیکی تصفیه فاضلاب انجام می شود. در این روش از باکتری ها استفاده می شود.

روش بیولوژیکی خود نیز به دو دسته هوازی و بی هوازی تقسیم می شود. این روش نسبت به دو روش دیگر تصفیه فاضلاب بهتر و متداول تر است زیرا بهداشتی تر می باشد و تصفیه خیلی خوب انجام می گیرد.

در روش هوازی از اکسیژن و لجن فعال استفاده می شود و در روش بی هوازی لجن بی هوازی مورد استفاده قرار می گیرد و از اکسیژن هم استفاده نمی شود.

تصفیه فاضلاب با لجن فعال و اکسیژن طرفداران بیشتری دارد زیرا این روش دارای مزایای زیادی است و نتیجه خیلی خوبی حاصل می شود. علاوه بر این استفاده از لجن فعال هم برای تصفیه های سطحی و هم عمقی مناسب است. تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی و با استفاده از لجن فعال باعث می شود راندمان کار بالا برود و تصفیه به خوبی انجام شود.

مراحل تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی

مراحل تصفیه فاضلاب به روش بیولوژیکی و استفاده از لجن فعال به شکل زیر می باشد:

  1. فاضلاب وارد تصفیه خانه می شود و در همان ابتدا ۴۰ درصد مواد جامد معلق در آن از بین می رود.
  2. بعد از آن که تصفیه اولیه صورت گرفت، فاضلاب وارد مخزن هوادهی می شود.
  3. در مخزن هوادهی تمامی میکروارگانیسمها، مواد آلی، بافت های مرده و مواد معدنی از بین می روند.
  4. بعد از این مرحله فاضلاب وارد مخزن ته نشینی می شود.
  5. در مخزن ته نشینی تمامی موادی که در مراحل قبل از بین نرفته اند و باقی مانده اند، از بین می روند.
  6. در نهایت لجن از انتهای مخزن ته نشینی خارج می شود و به مخزن هوادهی برگردانده می شود.

همانطور که در بالا گفته شد روش لجن فعال دارای مزایای زیادی می باشد. البته این روش یک عیب نیز دارد که آن هم دارا بودن تانک های هوادهی نسبتا بزرگ است. از مزایای روش لجن فعال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– فاضلاب خروجی بسیار باکیفیت می باشد.

– قابلیت تصفیه فاضلاب های سمی را دارد.

– لجن خیلی کمتری تولید می شود.

– نصب و راه اندازی آن بسیار ساده است و فضای کمی نیز نیاز دارد.

چرا باید فاضلاب تصفیه شود؟

مراقبت از محیط زیست و سلامت بسیار اهمیت دارد. تلاش برای حفظ پاکیزگی آب و تصفیه فاضلاب یک اولویت مهم است و دلایل خوب و زیادی برای این کار وجود دارد.

حفظ رودخانه ها و آب های اقیانوس: رودخانه ها، سواحل و باتلاق ها نقش پر رنگی در زندگی ما دارند. آنها زیستگاه های مهمی برای صدها گونه ماهی و دیگر آبزیان هستند. پرندگان مهاجر از رودخانه ها و ساحل ها برای استراحت و غذا استفاده می کنند. تصفیه فاضلاب در حفظ رودخانه ها و آب های اقیانوس ها نقش مهم و زیادی دارد.

تفریح و کیفیت زندگی: آب یک نیاز اساسی و عالی برای همه ما است. داشتن یک زندگی آرام و محیطی سالم دلایلی هستند که انسان ها برای آنها تلاش می کنند. فعالیت هایی مانند شنا، ماهیگیری، قایقرانی و پیک نیک نیز حس خوبی به انسان ها می دهد و انگیزه و امید به زندگی را در آنها بالا می برد. تصفیه فاضلاب باعث می شود محیط زندگی سالم و ایمنی برای انسان ها فراهم شود و آنها بتوانند با خیالی راحت و آسوده تفریح و زندگی کنند.

نگرانی های سلامتی: اگر فاضلاب و آب مورد استفاده انسان ها به طور صحیح تصفیه نشود، می تواند بیماری های زیادی ایجاد کند. از آنجا که ما بسیار نزدیک به آب زندگی می کنیم، کار می کنیم و تفریح می کنیم، باکتری ها، آلاینده ها و مواد آلی مضر باید از بین بروند که با تصفیه فاضلاب این کار به خوبی انجام می شود و سلامتی انسان تضمین می گردد.

مزایای تصفیه فاضلاب

اگر فاضلاب به درستی تصفیه نشود، می تواند تاثیر منفی روی محیط و سلامت انسان بگذارد. این تاثیرات منفی می تواند شامل آسیب به جمعیت ماهی ها و حیوانات وحشی، کاهش اکسیژن، بستن ساحل و سایر محدودیت ها در استفاده از آب تفریحی، محدودیت در صید ماهی و صدف و آلودگی آب آشامیدنی باشد.

در زیر به چند مورد از مزایای تصفیه فاضلاب و تاثیرات مثبت آن اشاره کرده ایم:

– اگر فاضلاب تصفیه نشود، مواد آلی و مواد معلق موجود در آب پوسیده می شوند و اکسیژن محلول در آب را استفاده می کنند، بنابراین ماهی ها و سایر جانوران آبزی نمی توانند زنده بمانند.

– با تصفیه فاضلاب فسفر، نیتروژن و آمونیاک که باعث سمی شدن آب و مسمومیت جانداران می شوند، از بین می رود.

– تصفیه فاضلاب باعث رشد گیاهان، افزایش اکسیژن موجود، حفظ زمین های کشاورزی، حفظ زیستگاه و حفظ گونه های خاص جانوری می شود.

– ترکیبات کلر و کلرامین های غیر آلی می توانند برای بی مهرگان آبزی، جلبک ها و ماهی ها سمی باشند که با تصفیه فاضلاب از بین می روند.

– باکتری ها، ویروس ها و عوامل بیماری زا می توانند سواحل را آلوده کنند و منجر به محدودیت در تفریحات انسانی و مصرف آب آشامیدنی شوند. تصفیه فاضلاب تمامی این باکتری ها و ویروس ها را نابود می کند.

– فلزاتی مانند جیوه، سرب، کادمیوم، کروم و آرسنیک که می توانند اثرات سمی حاد و مزمن بر روی انسان داشته باشند با تصفیه فاضلاب از بین می روند.

– برخی از مواد مانند محصولات دارویی و مراقبت شخصی، از طریق فاضلاب وارد محیط زیست می شوند و ممکن است تهدیداتی برای سلامتی انسان، زندگی آبزیان و حیات وحش نیز ایجاد کنند. با تصفیه فاضلاب این مشکل پیش نمی آید و تمام این محصولات و مواد تجزیه و تصفیه می شوند.

کاربردهای تصفیه فاضلاب

امروزه تصفیه فاضلاب اهمیت زیادی دارد و فاضلاب مکان های زیادی تصفیه و گند زدایی می شود. اکثر این فاضلاب ها به روش های بیولوژیکی تصفیه می شوند. در زیر به چند مورد اشاره کرده ایم:

  • تصفیه فاضلاب مجتمع های مسکونی، اقامتی و تفریحی
  • تصفیه فاضلاب بیمارستان ها و مراکز درمانی
  • تصفیه فاضلاب کارخانه ها و کارگاه ها
  • تصفیه فاضلاب ساختمان های اداری
  • تصفیه فاضلاب صنایع غذایی، لبنی، کاغذ سازی و مقوا سازی
  • تصفیه فاضلاب پالایشگاه های نفت
  • تصفیه فاضلاب تولید کود و آفت کش ها

با تصفیه فاضلاب چه آلاینده هایی از بین می روند؟

با تصفیه فاضلاب و گند زدایی کردن آن آلاینده ها و مواد آلی مضر زیادی از بین می روند. ما به چند مورد از این آلاینده ها و نحوه از بین رفتن آنها اشاره کرده ایم:

– مواد جامد معلق: این مواد اغلب به روش شیمیایی از بین می روند.

– مواد آلی قابل تجزیه: این مواد به روش بیولوژیکی و از طریق لجن فعال و اکسیژن از بین می روند.

– مواد آلی غیر قابل تجزیه و فرار: این مواد با روش بی هوازی بیولوژیکی از بین می روند.

– عوامل بیماری زا و تهدید کننده سلامتی: این مواد با کلر زدن، تزریق ازن و UV از بین می روند.

– فلزات سنگین: این فلزات به روش شیمیایی و از طریق تبادل یونی از بین می روند.

– نیتروژن، فسفر و آمونیاک: این مواد آلی با روش شیمیایی و از طریق تبادل یونی از بین می روند. گاهی اوقات برای از بین بردن آنها از کلر زنی و روش های بیولوژیکی نیز استفاده می شود.

در تصفیه فاضلاب به چه نکاتی باید توجه شود؟

برای تصفیه فاضلاب به بهترین شکل ممکن و گرفتن یک نتیجه خوب و کارآمد باید به نکاتی توجه شود. این نکات عبارتند از:

  • برای اندازه گیری فاضلاب ورودی به تصفیه خانه حتما باید از وسایل اندازه گیری مناسب استفاده شود.
  • گاهی اوقات مواد معلق موجود در فاضلاب ها بسیار درشت هستند بنابراین بهتر است از ته نشینی اولیه برای جداسازی این مواد استفاده شود.
  • معمولا در عملیات تصفیه فاضلاب مقدار زیادی لجن تولید خواهد شد، بنابراین بهتر است از تجهیزاتی برای جمع آوری و از بین بردن آنها استفاده شود.
  • بهتر است فلزات سنگین موجود در فاضلاب از طریق اکسیداسیون یا تبادل یونی جداسازی و نابود شوند.
  • مخزن های هوادهی و ته نشینی بهتر است که هم اندازه باشند.

عوامل مهم در تصفیه فاضلاب

در تصفیه فاضلاب عوامل مهم زیادی دخیل هستند که این عوامل به تصفیه بهتر کمک می کنند. این عوامل که حتما باید حین تصفیه فاضلاب به آنها توجه شود عبارتند از:

  • اکسیژن محلول مورد نیاز برای تصفیه فاضلاب
  • زمان لازم و کافی برای اکسیداسیون
  • ورود فاضلاب کافی به داخل مخزن ها
  • شدت اختلاط و انجام فرآیند مورد استفاده برای تصفیه پساب
  • زمان کافی برای مخلوط کردن و منعقد کردن مواد شیمیایی
  • نوع مواد معلق و موجود در فاضلاب

مراحل تصفیه فاضلاب

1- جم­ع آوری فاضلاب

این اولین گام در روند تصفیه فاضلاب است. سیستم های جمع آوری فاضلاب توسط شهرداری ها ، صاحبان خانه ها و همچنین صاحبان کسب و کار ها در محل مورد نظر ایجاد میشود. این به بدین منظور است تا اطمینان حاصل شود که تمام فاضلاب جمع آوری شده و به نقطه مرکزی منتقل می شود. سپس این فاضلاب با استفاده از سیستم های زهکشی شده زیرزمینی و یا توسط سیستمهای تخلیه خاص به یک کارخانه یا پکیج تصفیه فاضلاب هدایت می شود. حمل و نقل پساب باید در شرایط بهداشتی انجام شود. لوله ها و مسیرهای انتقال باید بدون نشتی باشند و افرادی که خدمات تخلیه را ارائه می دهند باید لباس های مخصوص بپوشند.

2- کنترل بو

در کارخانه های تصفیه، کنترل بو بسیار مهم است. فاضلاب شامل بسیاری از مواد آلوده است که در طول زمان بوجود می آید. برای اطمینان از اینکه مناطق اطراف از این بوی تعفن در امان هستند، فرآیندهای از بین بردن بو در سیستمهای تصفیه انجام می شود. برای خنثی کردن عناصر تولید بوی نامطبوع، تمام منابع بو با استفاده از مواد شیمیایی از بین برده میشود. این نخستین مرحله تصفیه فاضلاب است و بسیار مهم است.

3- غربالگری

این مرحله بعدی در فرایند تصفیه فاضلاب است. غربالگری شامل حذف اشیای بزرگ به عنوان مثال پوشک، پنبه، پلاستیک، پوشک، لوازم بهداشتی، دستمال مرطوب، بطری های شکسته یا دربهای بطری که به نوعی ممکن است به تجهیزات آسیب برساند. عدم انجام این مرحله، منجر به ایجاد مشکلاتی برای ماشین آلات و تجهیزات ثابت می شود. تجهیزات ویژه ای هم برای خلاص شدن از شن و ماسه ای که معمولا توسط آب باران به خطوط فاضلاب ریخته می شود استفاده میشود. زباله های جامد از پساب حذف می شود و سپس در مراکز جمع آوری زباله دفع می شود.

4- تصفیه ثانویه

این فرآیند به عنوان فرآیند لجن فعال نیز شناخته شده است. مرحله دوم تصفیه شامل اضافه کردن بذر لجن به فاضلاب برای اطمینان از  تجزیه بیشتر آن است. ابتدا هوا در مخازن هوای بزرگ پمپ می شود که فاضلاب با بذر لجن (که در واقع میزان بسیار کمی از لجن است) را مخلوط میکند. این کار باعث رشد باکتری هایی است که از اکسیژن استفاده می کنند و رشد سایر میکروارگانیسم های کوچک که مواد آلاینده باقیمانده را مصرف می کنند. این فرایند منجر به تولید ذرات بزرگ می شود که در پایین تانک های بزرگ ته نشین میشوند. فاضلاب از طریق مخازن بزرگ به مدت ۳ تا ۶ ساعت عبور می کند.

5- رسیدگی به بیو – جامدات

مواد جامد که پس از مراحل اولیه و ثانویه ته نشین شده اند به تجزیه کننده ها (هاضم ها) هدایت می شود. تجزیه کننده ها در دمای اتاق گرم می شوند. پس از آن مواد زائد جامد به مدت یک ماه تحت مورد تجزیه بی هوازی قرار می گیرند. در طول این فرآیند، گازهای متان تولید می شوند و باعث تشکیل جامدات بیولوژیکی غنی از مواد مغذی میشود که بازیافت می شوند. گاز متان تشکیل شده معمولا به عنوان منبع انرژی در کارخانه های تصفیه مورد استفاده قرار می گیرد. این گاز می تواند برای تولید برق در موتورها و یا به سادگی برای انرژی مورد نیاز تجهیزات کارخانه مورد استفاده قرار بگیرد. این گاز همچنین می تواند در دیگهای بخار برای تولید گرما برای تجزیه کننده ها استفاده شود.

6- تصفیه ثالث

این مرحله شبیه به  فرآیندی است که در کارخانه های تصفیه آب آشامیدنی استفاده می شود که آب خام را برای اهداف نوشیدن تصفیه می کنند. مرحله تصفیه سوم، توانایی حذف ۹۹ درصد از ناخالصی های فاضلاب را دارد. این مرحله تصفیه پساب به نزدیکترین کیفیت به آب آشامیدنی است. متاسفانه، این فرایند گرانقیمت است که نیاز به تجهیزات خاص، اپراتورهای با تجهیزات بسیار خوب و آموزش دیده و با کیفیت بالا، مواد شیمیایی خاص و تامین انرژی پایدار دارد. که البته همه این ها به آسانی در دسترس نیستند.

7- ضد عفونی

پس از مرحله اول تصفیه و فرایند تصفیه ثانویه، هنوز هم برخی از دلایل ایجاد موجودات زنده در فاضلاب تصفیه شده باقی میماند. برای از بین بردن آنها، پساب باید حداقل ۲۰ تا ۲۵ دقیقه در مخازن حاوی مخلوطی از کلر و هیپوکلریت سدیم ضد عفونی شود. فرآیند ضد عفونی بخشی جدایی ناپذیر از فرآیند تصفیه است زیرا برای حفاظت از سلامتی حیوانات و افراد محلی که از آب برای اهداف دیگر استفاده می کنند انجام میشود. پساب (پساب تصفیه شده) بعدا از طریق راه های آب محلی به محیط زیست منتقل می شود.

8- تصفیه لجن

لجن تولید شده و جمع آوری شده در طول فرایندهای اولیه و ثانویه نیاز به غلظت و ضخامت دارد تا پردازش بیشتر روی آن انجام شود. این لجن در مخازن تغلیظ قرار داده میشود که اجازه می دهد تا تثبیت شده و آب آن کاملا جدا شود. این روند می تواند تا ۲۴ ساعت طول بکشد. آب باقیمانده جمع آوری شده و برای تصفیه بیشتر به مخازن هوادهی بزرگ فرستاده می شود. لجن پس از آن تصفیه می شود و به محیط زیست فرستاده می شود و می تواند برای استفاده کشاورزی استفاده شود.

تصفیه فاضلاب دارای مزایای متعددی است. به عنوان مثال، تصفیه فاضلاب اطمینان می دهد که محیط زیست پاکیزه تر خواهد شد، آلودگی آب کمتر خواهد شد. همچنین، استفاده از مهم ترین منبع طبیعی یعنی آب، امکان پذیر خواهد شد. آب تصفیه شده را می توان برای ماشین های خنک کننده در کارخانه ها و صنایع استفاده کرد. تصفیه فاضلاب از وقوع بیماری هایی که از آب آلوده به وجود می آید جلوگیری می کند و مهمتر از همه، تضمین می کند که آب مناسب برای مقاصد دیگر مانند آبیاری وجود دارد.

منبع : Farab-zist

به این مطلب امتیاز دهید

برای امتیاز دهی روی ستاره کلیک کنید

5/5 - (3 امتیاز)
Print
Telegram
WhatsApp
Email
تصفیه فاضلاب