ایران به عنوان یکی از کشورهای خاورمیانه با کاهش منابع تجدیدشونده روبروست و موضوع استفاده بهینه از منابع تجدیدپذیر به‌ویژه باز‌چرخانی و استفاده دوباره آب، تغذیه آب‌های زیرزمینی و استفاده از پساب در امور کشاورزی و سایر فعالیت‌ها یکی از سیاست‌های اقتصادی اجتماعی کشور محسوب می شود.

پساب در بخش‌هایی چون آبیاری فضای سبز، استفاده در کشاورزی و صنایع و هم‌چنین استفاده زیست‌محیطی شامل تغذیه آب‌خوان‌‌ها، تالاب‌ها و ….. کاربرد دارد. تجربیات مختلف در باره طرح‌های استفاده مجدد از پساب و آب‌های برگشتی در کشور نشان می‌دهد که اجرای این طرح‌ها می‌تواند اثرات مثبتی مانند کنترل بیابان‌زایی یا کاربرد منابع آب در آبیاری زراعی و فضای سبز و جنگل‌کاری، بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری مصارف آب با استفاده مجدد از پساب ها داشته باشد.

هم‌چنین جمع‌آوری و دفع بهداشتی و تصفیه فاضلاب به حفظ منابع آبی و کاهش آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی موجود از طریق برگشت‌ندادن جریان‌های فاضلاب به زمین کمک می‌کند و در نتیجه حفاظت خاک و بهبود کیفیت آن و جلوگیری از فرسایش خاک میسر می‌شود.

معاون راهبری و نظارت بهره‌برداری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور می‌گوید: در حال حاضر دو میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب از فاضلاب تولیدشده در کشور جمع‌آوری می‌شود و ۷۰ درصد از این رقم تصفیه می‌شود که این نشان‌دهنده عقب‌ماندن برنامه‌های تدوین‌شده در خصوص احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب است.

مطابق آمار رسمی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، هم اکنون از تصفیه خانه‌های موجود در کشور یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب در شبانه روز پساب تولید می‌شود.

در شهر تهران در حال حاضر فازهای یک تا 6 تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران با ظرفیت تصفیه 240 میلیون متر مکعب پساب در سال در حال بهره‌برداری است.

چندی پیش معاون بهره‌برداری شرکت فاضلاب تهران از افزایش 12 درصدی تولید پساب در واحد‌های یک تا 4 تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران تا پایان ‌دی‌ماه امسال نسبت به 10 ماهه نخست سال گذشته خبر داد.

بر اساس این گزارش ضمن حفظ شاخص‌های کیفی پساب در محدوده استاندارد، میزان تجمعی تولید پساب در 10 ماه اول امسال در واحدهای یک تا 4 تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران با انجام تعمیرات اساسی صورت‌گرفته از 116 میلیون متر‌مکعب در 10 ماه نخست سال گذشته به حدود 130 میلیون متر‌مکعب در سال 1400 افزایش یافته است. به گفته کارشناسان با تکمیل واحدهای 7 و 8 تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب تهران ۹۰ میلیون مترمکعب دیگر به آن اضافه می‌شود.

مطابق آمار رسمی شرکت فاضلاب تهران سالانه ۱۶ میلیون مترمکعب از تصفیه‌‌خانه‌های محلی، پساب جمع‌آوری می‌شود که این حجم پساب طبق توافق انجام‌شده با شهرداری تهران و بر اساس قیمت تمام‌شده به شهرداری‌های مناطق تهران برای آبیاری فضای سبز تحویل خواهد شد. در این باره عملیات اجرایی انتقال پساب توسط شهرداری تهران در حال انجام است.

این در حالی است که واحدهای یک تا 4 تصفیه‌خانه فاضلاب غرب تهران (فیروز بهرام) نیز در نیمه دوم سال 1400 به بهره‌برداری رسیده است و با تکمیل عملیات اتصال خطوط به تونل غربی و نصب انشعاب‌های بالادست در آینده به ظرفیت نهایی می‌رسد و قابلیت تولید 192 میلیون مترمکعب پساب را خواهد داشت.

با تکمیل طرح فاضلاب تهران، ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر تهران به 835 میلیون متر مکعب در سال خواهد رسید.

در حالی که به علت تغییرات آب و هوایی شاهد کاهش چشم‌گیر بارندگی در استان تهران و افزایش متوسط دمای هوا هستیم، چاره‌ای جز ایجاد سازگاری با منابع محدود موجود و کم‌آبی نداریم و در شرایطی که دیگر منابع آبی جدیدی برای تهران متصور نیست، استفاده چندباره از آب (بازچرخانی) و جایگزینی برای مصارف غیر شرب پساب راهکاری مطمئن برای عبور از این تنش است.